Kiểm định bình áp lực, quy trình kiểm định bình chịu áp lực

Việc sử dụng bình chịu áp lực không đúng cách hoặc bị hư hỏng có thể gây ra nguy hiểm đáng kể cho con người và môi trường. Do đó, quá trình kiểm định bình chịu áp lực đóng vai trò quan trọng trong việc nhận biết được các rủi ro và đảm bảo an toàn cho công nhân khi vận hành. Cùng An toàn Miền Nam tìm hiểu chi tiết chủ đề này nhé!

1. Sơ lược về bình chịu áp lực

Kiểm định bình chịu áp lực là một trong những yêu cầu bắt buộc khi doanh nghiệp, xưởng sản xuất hoạt động với thiết bị này, bình chịu áp lực là một thiết bị được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp và có các phụ kiện để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng.

1.1. Bình chịu áp lực là gì?

Bình chịu áp lực là một thiết bị được sử dụng để chứa hoặc vận chuyển các chất lỏng hoặc khí có áp suất cao. Nó được thiết kế để chịu được áp lực cao và đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng.

Bình chịu áp lực có thể được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp. Chẳng hạn như dầu khí, hóa chất, thực phẩm và đồ uống, y tế, và nhiều ngành công nghiệp khác.

Chúng được sử dụng để chứa hoặc vận chuyển các chất lỏng hoặc khí dưới áp suất cao và có thể có các phụ kiện như van an toàn, van xả áp suất, van kiểm tra, cảm biến áp suất và các thiết bị khác để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng.

1.2. Áp suất bình chịu áp lực

Áp suất bên trong bình chịu áp lực phụ thuộc vào loại chất lỏng hoặc khí được chứa bên trong và mức độ lấp đầy của bình. Áp suất trong bình sẽ tăng lên khi khối lượng của chất lỏng hoặc khí tăng lên, hoặc khi nhiệt độ bên trong bình tăng lên.

Các bình chịu áp lực được thiết kế để chịu áp suất tối đa được xác định trước. Việc sử dụng áp suất quá cao có thể gây hư hỏng hoặc nổ bình.

Để đảm bảo an toàn, các bình chịu áp lực thường có van xả áp lực để giảm áp suất bên trong bình khi áp suất tăng quá cao.

Áp suất bình chịu áp lực được đo bằng đơn vị psi (pounds per square inch) hoặc bar (đơn vị áp suất thông dụng trong hệ thống SI). Các bình chịu áp lực thường có các thông số về áp suất tối đa được in trên bề mặt bình, để người sử dụng biết được giới hạn an toàn của bình và tránh sử dụng quá áp suất.

1.3. Nguyên nhân gây nổ bình chịu áp lực

Có nhiều lý do dẫn đến sự nổ bình chịu áp lực. Một trong các nguyên nhân gây nổ bình có thể bao gồm:

• Do chất lỏng hoặc khí được chứa trong bình bị nóng lên hoặc do bình (bị chắp vá, trầy xước hoặc hư hỏng), áp suất bên trong bình vượt quá giới hạn chịu được, bình có thể nổ. 
• Nếu van xả áp suất không hoạt động đúng cách hoặc bị bít kín, áp suất trong bình có thể tăng lên quá mức cho phép, gây nổ bình.
• Nếu chất lỏng hoặc khí được chứa trong bình không phù hợp với bình, chúng có thể gây hư hỏng hoặc nổ bình. Ví dụ, chứa khí hydro trong bình không phù hợp có thể gây cháy nổ.
• Việc sử dụng sai cách hoặc không đúng cách cũng có thể dẫn đến nổ bình. Chẳng hạn như sử dụng bình quá áp suất hoặc để bình bị va chạm, trầy xước hoặc hư hỏng.

Vì thế, việc sử dụng và bảo trì bình chịu áp lực đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo an toàn trong các ứng dụng của chúng.

1.4. Các nguy cơ khi sử dụng bình chịu áp lực

Việc sử dụng bình chịu áp lực không đúng cách hoặc không an toàn có thể gây ra các nguy cơ sau:

• Nổ bình được cho là nguy cơ lớn nhất khi sử dụng bình chịu áp lực. Nổ bình có thể gây ra chấn thương nghiêm trọng và gây nguy hiểm đến tính mạng của người sử dụng hoặc những người xung quanh.
• Việc sử dụng bình chịu áp lực không đúng cách hoặc bị hư hỏng có thể dẫn đến rò rỉ khí hoặc chất lỏng. Điều này có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng và những người xung quanh, đặc biệt là trong những môi trường có nguy cơ cháy nổ.
• Nếu chất lỏng hoặc khí được chứa trong bình chịu áp lực không phù hợp, chúng có thể dễ dàng bị cháy nổ trong những điều kiện nhiệt độ cao hoặc trong môi trường có nguy cơ cháy nổ.
• Bình chịu áp lực được sử dụng không đúng cách hoặc không an toàn có thể gây hư hỏng thiết bị, làm giảm tuổi thọ của bình hoặc gây ra sự cố khó khắc phục.

Người sử dụng cần tuân thủ các hướng dẫn sử dụng và bảo trì của nhà sản xuất, đảm bảo bình được sử dụng đúng cách và kiểm đinh an toàn định kỳ để phát hiện sớm các sự cố và hư hỏng có thể xảy ra.

2. Tiêu chuẩn kiểm định định kỳ bình chịu áp lực

Tiêu chuẩn kiểm định an toàn thiết bị áp lực định kỳ thường được quy định theo các tiêu chuẩn an toàn của từng quốc gia hoặc khu vực. Đối với bình chịu áp lực được sử dụng trong các ngành công nghiệp, cần tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định của các tổ chức và cơ quan chuyên môn liên quan.

Một số tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế khác liên quan đến bình chịu áp lực như:

• QCVN 01:2008/BLĐTBXH: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động nồi hơi và bình chịu áp lực.
• QTKĐ 07:2016/BLĐTBXH: Quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn bình chịu áp lực.
• TCVN 8366:2010: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về thiết kế, kết cấu, chế tạo.
• TCVN 6155:1996: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về lắp đặt, sử dụng, sửa chữa, phương pháp thử.
• TCVN 6156:1996: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về quản lý, vận hành và kiểm tra.
• TCVN 6008:2010: Thiết bị áp lực - Mối hàn yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra.

Các tiêu chuẩn này thường đề cập đến các yêu cầu cơ bản về kiểm tra và bảo trì định kỳ của bình chịu áp lực, bao gồm các bước kiểm tra định kỳ, kiểm tra và thay thế các linh kiện cũ hoặc hư hỏng, kiểm tra áp suất và kiểm tra chất lượng khí. 

Việc thực hiện kiểm định định kỳ theo các tiêu chuẩn này có thể giúp đảm bảo an toàn và tăng tuổi thọ của bình chịu áp lực.

3. Quy định về kiểm định bình chịu áp lực

Các quy định về kiểm định bình chịu áp lực thường được đưa ra bởi các cơ quan chuyên môn và tổ chức quản lý an toàn, bao gồm các quy định về:

• Thời gian kiểm định định kỳ.
• Nội dung kiểm định (gồm kiểm tra vật liệu, kích thước, áp suất hoạt động, kiểm tra chất lượng khí và kiểm tra các linh kiện).
• Phương pháp kiểm định (gồm phương pháp kiểm tra áp suất, chất lượng khí và các linh kiện).
• Thời hạn sử dụng (gồm thời hạn sử dụng tối đa và tối thiểu).
• Đánh giá kết quả kiểm định (gồm cách đánh giá các linh kiện bị hư hỏng và chất lượng khí).

Việc tuân thủ các quy định kiểm định bình chịu áp lực có thể giúp đảm bảo an toàn khi sử dụng bình chịu áp lực và tăng tuổi thọ của bình. Các quy định kiểm định này thường được đưa ra bởi các cơ quan chuyên môn và tổ chức quản lý an toàn, và cần được thực hiện đầy đủ và chính xác.

4. Khi nào cần kiểm định bình chịu áp lực

Bình chịu áp lực cần được kiểm định định kỳ để đảm bảo an toàn khi sử dụng. Thời gian kiểm định được đề cập trong các quy định của cơ quan chuyên môn và tổ chức quản lý an toàn, tùy thuộc vào loại bình chịu áp lực và môi trường sử dụng.

Một số trường hợp cần kiểm định bình chịu áp lực gồm:

• Khi mới mua về, bình chịu áp lực cần được kiểm định trước khi sử dụng lần đầu tiên để đảm bảo rằng bình đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn.
• Nếu bình chịu áp lực bị va đập, biến dạng hoặc có dấu hiệu hư hỏng thì cần phải kiểm định để đảm bảo rằng bình không bị ảnh hưởng đến tính an toàn.
• Nếu bình được sử dụng vượt quá thời gian định kỳ thì cần kiểm định để đảm bảo an toàn.
• Hoặc khi bình chịu áp lực được sử dụng trong môi trường có rủi ro cao như trong ngành công nghiệp hóa chất, thực phẩm, dầu khí... thì cần kiểm định để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và môi trường.

5. Đối tượng tham gia kiểm định thiết bị áp lực

Đối tượng tham gia kiểm định thiết bị áp lực bao gồm:

• Nhà sản xuất phải đảm bảo rằng sản phẩm của mình đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn áp dụng trên thị trường. Trước khi sản phẩm được đưa ra thị trường, nhà sản xuất cũng phải thực hiện các kiểm tra chất lượng và kiểm định.
• Đơn vị sử dụng phải thực hiện việc kiểm định để đảm bảo an toàn khi sử dụng thiết bị áp lực. Để đảm bảo rằng thiết bị đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn áp dụng, họ cần phải thực hiện kiểm định trước khi bắt đầu sử dụng thiết bị mới và định kỳ sau đó.
• Các cơ quan kiểm định chuyên nghiệp có nhiệm vụ kiểm tra và xác nhận tính an toàn của các thiết bị áp lực. Họ được ủy quyền và có thẩm quyền đưa ra quyết định về việc đưa thiết bị vào sử dụng hoặc từ chối vì lý do an toàn.
• Đôi khi đơn vị kiểm định ngoài cũng có thể được sử dụng để thực hiện kiểm định thiết bị áp lực. Họ ngoài cần phải được chấp thuận và có đủ kinh nghiệm và trang thiết bị để thực hiện kiểm định chính xác.

6. Quy trình kiểm định bình chịu áp lực

Quy trình kiểm định bình chịu áp lực bao gồm 7 bước chính. 

6.1. Kiểm tra hồ sơ

Bước kiểm tra hồ sơ là bước quan trọng đầu tiên trong quy trình vì nó đảm bảo rằng bình chịu áp lực được kiểm định chính xác và đảm bảo an toàn khi sử dụng. 

Mục đích của việc kiểm tra hồ sơ bình chịu áp lực là để đảm bảo:

• Các giấy tờ liên quan (như giấy chứng nhận kiểm định, giấy chứng nhận chất lượng, giấy đăng ký kiểm định, giấy chứng nhận đăng ký với cơ quan quản lý) chưa hết hạn. Nếu đã hết hạn, bình sẽ phải được kiểm định lại trước khi tiếp tục sử dụng.
• Nó đáp ứng các yêu cầu của các tiêu chuẩn và quy định liên quan đến thiết kế, vật liệu và kích thước.
• Quá trình sản xuất đã tuân thủ tiêu chuẩn và quy định liên quan đến kiểm soát chất lượng, bảo đảm tính an toàn.
• Các quy định và hướng dẫn sử dụng đã được tuân thủ để bảo đảm an toàn khi sử dụng.

Nếu có bất kỳ sự không phù hợp nào trong các hồ sơ trên, cần có kế hoạch để khắc phục sự cố và đảm bảo tính an toàn của bình chịu áp lực.

6.2. Kiểm tra kỹ thuật bên ngoài thiết bị

Bước kế tiếp của quy trình kiểm định bình chịu áp lực chính là kiểm tra kỹ thuật bên ngoài thiết bị. Khi kiểm tra kỹ thuật bên ngoài bình chịu áp lực cần thực hiện các nội dung sau:

• Kiểm tra vị trí, mặt bằng, khoảng cách giữa các bình chịu áp lực và các thiết bị khác trong nhà máy, xưởng sản xuất.
• Kiểm tra các biển số, biển hiệu, nhãn mác, dấu hiệu nhận dạng của bình chịu áp lực.
• Kiểm tra các thiết bị phụ trợ như van an toàn, van xả khí, van xả nước, van điều khiển, đồng hồ đo áp suất, nhiệt kế, cảm biến, công tắc áp suất, công tắc nhiệt độ, thiết bị cách ly điện,...
• Kiểm tra các ống dẫn và phụ kiện liên quan đến bình chịu áp lực như ống dẫn khí, ống dẫn nước, ống dẫn hơi, ống dẫn dung dịch,...
• Kiểm tra các mối hàn và các mối liên kết khác của bình chịu áp lực.
• Kiểm tra tình trạng sơn phủ và chống ăn mòn của bề mặt bên ngoài của bình chịu áp lực.
• Kiểm tra tình trạng biến dạng, rạn nứt, phồng rộp, tách lớp hoặc các khuyết tật khác của bề mặt bên ngoài của bình chịu áp lực.

6.3. Kiểm tra bên trong

Sau kiểm tra kỹ thuật bên ngoài thiết bị, bình sẽ được kiểm tra bên trong và thử nghiệm áp suất.

1. Tháo van bảo vệ và kiểm tra bên trong bình chịu áp lực, xem có sự hư hỏng hay không, có bị ăn mòn, nứt nẻ hoặc bị hỏng hóc không.
2. Sử dụng thiết bị thử nghiệm chuyên dụng để đo áp suất ở nhiều điểm khác nhau trên bình để đảm bảo rằng nó đáp ứng các yêu cầu về áp suất và an toàn.
3. Đo lường nước được đổ vào bình, sau đó chuyển sang đơn vị dung tích để xác định dung tích thực của bình chịu áp lực. Kiểm tra xem dấu hiệu trên bình có đầy đủ và đúng với quy định không. Để qua đó, ta đánh giá tình trạng của van an toàn, đảm bảo nó được cài đặt đúng cách.

6.4. Kiểm tra vận hành bình chịu áp lực

Kiểm tra vận hành bình chịu áp lực là một bước nhằm đảm bảo an toàn và hiệu suất của bình chịu áp lực trong quá trình sử dụng.

Các quá trình kiểm tra đều quan trọng và mang ý nghĩa quan trọng. Chẳng hạn như:

• Kiểm tra áp suất hoạt động để đảm bảo nó hoạt động trong giới hạn áp suất được thiết kế.
• Kiểm tra tình trạng rò rỉ để đảm bảo không có rò rỉ nào xảy ra.
• Kiểm tra van an toàn và van khóa để đảm bảo chúng hoạt động đúng cách.
• Kiểm tra tình trạng vỏ bảo vệ để chắc chắn nó không bị hư hỏng.
• Để đảm bảo các thiết bị đo lường hoạt động đúng cách, chúng cũng cần kiểm tra độ chính xác. 
• Đánh giá hiệu suất của bình chịu áp lực bằng việc thực hiện thử nghiệm áp suất và dòng chảy.

6.5. Hoàn tất thủ tục kiểm định

Thủ tục kiểm định bình chịu áp lực được hoàn tất bằng các bước sau:

• Lập biên bản kiểm định bình chịu áp lực, ghi lại các thông tin, các kết quả kiểm định, các sửa chữa (nếu có) và các khuyến nghị cho việc bảo trì và sử dụng tiếp theo. Xác nhận lại thông tin và đánh dấu trên thân hoặc nhãn bình.
• Nếu bình chịu áp lực đáp ứng các yêu cầu của quy định kiểm định sẽ được cấp chứng chỉ kiểm định. Chứng chỉ này thường có thời hạn và cần được làm mới định kỳ để đảm bảo bình chịu áp lực vẫn đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm định.
• Lưu trữ hồ sơ kiểm định trong một kho dữ liệu an toàn và có thể truy cập được để đảm bảo tính minh bạch và quản lý kiểm định bình chịu áp lực trong tương lai.

>>> Xem thêm các danh mục kiểm định khác:

• Kiểm định thang máy
• Kiểm định hệ thống lạnh
• Kiểm định nồi hơi
• Kiểm định cầu trục, cổng trục
• Kiểm định xe nâng
• Kiểm định hệ thống chống sét
• Kiểm định van an toàn

Kiểm định bình chịu áp lực là một quy trình quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc sử dụng bình áp lực. SST hiểu rằng việc thực hiện đầy đủ quy trình sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tai nạn và bảo vệ sức khỏe con người. Nếu quý đối tác có bất kì thắc mắc hay có nhu cầu tư vấn về dịch vụ kiểm định bình áp lực hãy liên hệ ngay đến hotline bộ phân tư vấn của công ty TNHH Huấn luyện an toàn Miền Nam để được giải đáp chi tiết nhất nhé!